Nautabanar og bólerósöngvarar í kirkjugarði í Sevilla

Sumir kirkjugarðar eru ekki einungis eftirsóknarverðir vegna almennra huggulegheita sinna heldur verða eins konar pílagrímsstaðir, hafi nógu merkum mönnum verið holað þar niður. Gott dæmi er gröf Jim Morrison í Père Lachaise-kirkjugarðinum í París, þar sem verður reyndar ekki þverfótað fyrir gröfum fræga fólksins. Á síðasta ári héldum við Smjörfjallspennar, ég, Þorsteinn og Ragnhildur, ásamt Guðrúnu Elsu vinkonu okkar í aðeins meira obskúr pílagrímsferð í San Fernando-kirkjugarðinn í Sevilla.

San Fernando-kirkjugarðurinn var stofnaður árið 1852 til að anna greftrunum í hinni ört stækkandi borg. Hann er dálítinn spöl frá miðbænum og það var satt að segja bölvað vesen að komast þangað. Það var þar að auki steikjandi hiti þegar við vorum þar á ferð í júní, sem jók á suðrænan blæ kirkjugarðsins. Hann prýða meðal annars fjölmörg pálmatré, sem samkvæmt hinni alvitru og dramatísku Wikipediu „tákna sigur lífsins, og eilífðina“.

Eins og hæfir andalúsískum kirkjugarði er San Fernando-garðurinn fullur af nautabönum og flamencolistamönnum. Nautabanarnir, þær miklu þjóðhetjur, hafa fengið sérstaklega glæsileg minnismerki. Það var bannað að taka myndir í garðinum og minnismerki nautabananna voru svo nálægt aðalhliðinu að ég þorði ekki að óhlýðnast banninu þar, en fann myndir af þeim á netinu:

Í þessu dramatíska grafhýsi hvílir nautabaninn Joselito (1895-1920),
sem lést eftir að hafa særst í hringnum

Og hér er stytta af  Paquirri (1948-1984), sem þurfti
einnig að láta í lægra haldi fyrir nauti

Það er synd að það hafi ekki mátt taka myndir í kirkjugarðinum, því þar er mörg myndræn grafhýsi og minnismerki að finna. Ég stalst þó til að taka upp myndavélina á tveimur stöðum. Annars vegar frammi fyrir einhverju ómótstæðilegasta skilti sem ég hef séð, á hringtorgi í garðinum:

Bannað að losa ösku á hringtorgið

Ég dró svo að sjálfsögðu upp myndavélina þegar við fundum gröfina sem pílagrímsför okkar í kirkjugarðinn snerist um, en það var gröf kúbansk-spænska bólerósöngvarans Antonio Machín (1903-1977). Machín fæddist á Kúbu, faðir hans var spænskur en móðir hans var kúbönsk blökkukona. Hann fór ungur að syngja og langaði til að gerast óperusöngvari, en gat það ekki, meðal annars sökum hörundslitar síns. Hann varð hins vegar fljótt vinsæll dægurlagasöngvari. Hann yfirgaf Kúbu ungur og bjó og starfaði í New York, London og París, en settist að á Spáni árið 1939 og bjó þar til dauðadags, þar af lengi í Sevilla.

Undirrituð og Þorsteinn Vilhjálmsson,
uppnumin við gröf goðsins

Á hverju ári heiðra ættingjar og aðdáendur minningu Machín við gröf hans með því að syngja bóleró og hella kúbönsku rommi á gröfina.

Mín uppáhaldslög með Antonio Machín eru stuðlög á borð við Cartagenera og Camarera de mi amor, en við Þorsteinn erum sammála um að eitt áhrifaríkasta lagið hans sé Angelitos negros. Það var ekki fyrr en nokkru eftir að ég heyrði það fyrst sem ég fór að leggja eyrun við textann og uppgötvaði að hann fjallar um rasisma í klassískri listsköpun; það væri vel hægt að yfirfæra þetta á klassíska sönginn þar sem Machín átti ekki framtíðina fyrir sér (þótt ég sé fegin því af eigingirni minni að hann hafi farið yfir í bóleróinn).  

Angelitos negros þýðir „litlir, svartir englar“. Í textanum, sem byggt er á ljóði eftir venesúelska ljóðskáldið Andrés Eloy Blanco, ávarpar ljóðmælandi listmálara sem er frá sama landi og ljóðmælandinn en málar eftir fordæmi gömlu meistaranna. Hann málar „litla, fallega engla“ og hvíta Maríu mey, en aldrei svarta engla, þótt hann viti að Guð á himnum elski þá líka. Fleiri söngvarar en Antonio Machín hafa sungið Angelitos negros, þar á meðal Eartha Kitt, en hér er útgáfa kúbanska meistarans: